سیستم اعلام حریق ساختمان یک سیستم یا مجموعه‌ای از تجهیزات ساختمانی است که با تشخیص سریع و به موقع آتش‌سوزی در ساختمان و هر نوع سازه‌‌ای، افراد حاضر در آن سازه و مراکز آتش‌نشانی را از وقوع یک آتش‌سوزی با خبر کرده و در نتیجه این سیستم خارق‌العاده ناجی جان و مال انسانها خواهد بود. بنابراین، با هشدار به موقع و سریع این سیستم کاهش کاهش تلفات جانی، کاهش خسارات مالی، ایجاد آرامش و نظم، افزایش ایمنی ساختمان و کاهش هزینه‌های بیمه را شاهد خواهیم بود.
ما در گروه فنی مهندسی راما تکنیک، از سال 1399 فعالیت خود را در طراحی و اجرای سیستم‌های اعلام حریق، طراحی و اجرای سیستم‌های نظارتی و شبکه، طراحی و اجرای سیستم‌های هوشمند سازی و… آغاز کرده‌ایم و در حال حاضر آماده خدمت به شما عزیزان هستیم.
سیستم اعلام حریق ساختمان چیست؟
در زمان آتش‌سوزی حتی ثانیه‌ها نیز مانند طلا ارزشمند و مهم هستند. سیستم اعلام حریق ساختمان با به صدا درآوردن آژیر، روشن کردن چراغ‌های هشدار و ارسال پیام به مرکز آتش‌نشانی، ساکنین و افراد حاضر در ساختمان را از خطر آتش‌سوزی آگاه می‌کند و زمان کافی برای تخلیه و اقدامات لازم را به آنها می‌دهد. این سیستم معمولا چهار عملکرد مهم و ضروری را انجام می‌دهد:
- تشخیص و شناسایی
- هشدار آتش‌سوزی
- نظارت بر عملکرد
- کنترل کردن میزان آنش‌سوزی
برای مثال: فرض کنید در یک آپارتمان مسکونی 10 طبقه، آتش‌سوزی در یکی از واحدهای ساختمان رخ می‌دهد. در صورت عدم وجود سیستم اعلام حریق، ساکنین از وقوع آتش‌سوزی آگاه نخواهند شد و در نتیجه ممکن است در آتش گرفتار شوند. اما در صورتی که سیستم اعلام حریق در ساختمان نصب شده باشد، با به صدا درآمدن آژیرها و روشن شدن چراغ‌های هشدار، ساکنین از وقوع آتش‌سوزی مطلع شده و می‌توانند به موقع ساختمان را تخلیه کنند. همچنین ارگان‌های مربوطه به خصوص آتش نشانی زودتر به محل رسیده و بسیاری از خسارت‌های مالی و جانی کاهش می‌یابد.
مهمترین اجزای سیستم اعلام حریق ساختمان
این سیستم چگونه کار می‌کند؟ مهمترین اجزای این سیستم هوشمند و خارق‌العاده را در ادامه برای شما آوردیم تا از نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق ساختمان اطلاعات بیشتری داشته باشید.
- دتکتورها: آیا می‌دانستید علائم آتش‌سوزی چگونه به سرعت شناسایی توسط این سیستم شناسایی شده و به صدا در می‌آید؟ دتکتورها نشانه‌های آتش‌سوزی مانند دود، گرما و گاز را توسط حسگرهای حرارتی، دودی و گازی شناسایی می‌کنند و در نهایت این علائم را به پنل مرکزی(پنل کنترل) ارسال می‌کنند.
- شستی‌های اعلام حریق: در مواقعی نادر، ممکن است دتکتورها قادر به تشخیص علائم آتش‌سوزی نباشند، در این مواقع افراد می‌توانند برای اعلام دستی از شستی‌های اعلام حریق استفاده کنند.
- آژیرها: با به صدا در آمدن آژیر است که افراد ساکن در ساختمان، متوجه هشدار آتش‌سوزی شده و فرصت ترک ساختمان را پیدا می‌کنند.
- چراغ‌های هشدار: چراغ‌های هشدار نیز به عنوان مکمل آژیرها، نقش یک هشدار بصری را ایفا می‌کنند.
- سایر تجهیزات اعلام حریق: فلاشرها، LED، باتری پشایبان، قطع کننده‌ها و… از جمله تجهیزات کمکی هتند که هر کدام بخشی از عملکرد را بر عهده می‌گیرند.
- پنل کنترل: مغز سیستم اعلام حریق ساختمان، پنل کنترل است. این پنل، اطلاعات و سیگنال‌ها را از دتکتورها و شستی دریافت کرده و به آژیرها، چراغ‌ها و سایر تجهیزات می‌رساند.
انواع سیستم اعلام حریق؛ متداول ترین آنها در ساختمان کدام است؟
انواع سیستم اعلام حریق ساختمان را می‌توان به دو صورت دسته بندی کرد:
- دستی: این نوع سیستم به صورت خودکار امکان شناسایی آتش‌سوزی با خطر ایجاد آن را ندارد و توسط افراد به دیگر اعضای ساختمان اعلام می‌شود. تمامی ساختمان‌هایی که سیستم اعلاک حریق اتومات را دارند؛ این سیستم را نیز دارا می‌باشند.
- اتومات (خودکار): همانطور که قبلا اجزای سیستم اعلام حریق را بیان کردیم، حسگرهای این سیستم به خصوص حسگرهای دتکتور، به صورت خودکار هشدار و خطر آتش‌سوزی را به ساکنان می‌رساند.
این نوع سیستم خود، به سه دسته: سیستم اعلام حریق متعارف، اعلام حریق آدرس‌پذیر و اعلام حریق بی سیمی تقسیم می‌شود. اما متداول‌ترین سیستم‌های اعلام حریق ساختمان:
سیستم اعلام حریق متعارف
- ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع سیستم اعلام حریق
- اتصال موازی دتکتورها و شستی‌ها به پنل کنترل
- تشخیص کلی محل وقوع حادثه آتش‌سوزی
- مناسب برای ساختمان‌های کوچک مانند خانه‌های مسکونی
سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر
- پیشرفته‌تر و گران‌تر نسبت به سیستم اعلام حریق متعارف
- دارای آدرس مشخص و منحصر به فرد هر دتکتور و شستی
- تشخیص دقیق و با جزئیات محل وقوع حادثه آتش‌سوزی توسط سیستم اعلام حریق
- مناسب برای ساختمان‌های کوچک مانند هتل‌ها، بیمارستان‌ها، آپارتمان‌های چند طبقه و…
نحوه اجرای سیستم اعلام حریق ساختمان
در راما تکنیک بعد از طراحی، این سیستم به بهترین شکل اجرا می‌شود. مراحل اجرای سیستم اعلام حریق ساختمان به شکل زیر است:
- طراحی سیستم: در ابتدا سیستم اعلام حریق توسط مهندسان متخصص راما تکنیک با توجه به بسیاری از عوامل انجام خواهد شد. این عوامل معمولا: نوع و مساحت ساختمان، تعداد افراد حاضر در ساختمان، بودجه و نیازهای خاص کاربر هستند.
- نصب و راه‌اندازی: تکنیسین‌های مجرب راما تکنیک، با رعایت تمامی استانداردهای مربوطه عملیات نصب و راه‌اندازی را انجام می‌دهند.
- تست و نگهداری: در نهایت برای اطمینان خاطر از عملکرد صحیح سیستم، تست و نگهداری دوره‌ای توسط متخصصان ضروری است. به همین دلیل هر چند وقت یکبار تست و نگهداری سیستم اعلام حریق ساختمان انجام می‌شود.
نکاتی برای نگهداری و تست سیستم اعلام حریق:
- تعویض باتری‌ها: باتری‌های دتکتورها و سایر تجهیزات سیستم باید به طور دوره‌ای تعویض شوند تا حسگرهای دتکتورها همواره به طور صحیح کار کنند.
- نظافت و گردگیری: تجهیزات سیستم اعلام حریق به طور دوره‌ای نیاز به نظافت و گردگیری دارند.
انتخاب سیستم مناسب اعلام حریق ساختمان
انتخاب سیستم اعلام حریق ساختمان مناسب، به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله مهمترین این عوامل موارد زیر هستند:
- نوع سازه و مساحت ساختمان
- تعداد طبقات
- نوع کاربری ساختمان (مسکونی، اداری، تجاری، صنعتی و …)
- تعداد افراد حاضر در ساختمان
- بودجه برای این سیستم
- نیازهای خاص کاربر
- قوانین و مقررات
برای مثال، یک ساختمان مسکونی کوچک، سیستم اعلام حریق متعارف می‌تواند مناسب‌تر از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر باشد چرا که نه تنها این نوع سازه‌های ساختمانی، مساحت کمتر، تعداد افراد کمتر و نیازهای محدود تری دارند بلکه بودجه بسیار کمتری نیز در اختیار دارند. این در حالی است که برای یک ساختمان اداری بزرگ، سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر با قابلیت‌های پیشرفته‌تر، مانند اعلام محل دقیق حریق، ضروری و مهم است.
مقایسه سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر
درست است که همه انواع سیستم اعلام حریق ساختمان به طور کلی کار یکسانی انجام می‌دهند اما در بسیاری از ویژگی‌ها مانند: قیمت خرید، قیمت نصب، قابلیت، کاربرد، سیم کشی، و مهمترین آن کاربرد و عملکرد در محل متفاوت هستند. در جدول زیر مقایسه مهمترین و کاربردی‌ترین ویژگی‌ها را بیان کردیم.
جدول مقایسه سیستم‌های اعلام حریق متعارف و اعلام حریق آدرس‌پذیر
| سیستم متعارف | سیستم آدرس‌پذیر | ویژگی |
| ارزان‌تر | گران‌تر | قیمت |
| ساده‌تر و گران‌تر | پیچیده‌تر و ارزان‌تر | سادگی و قیمت نصب |
| محدود | پیشرفته | قابلیت‌ها |
| با دو سیم | حلقوی | سیم کشی |
| عدم مشخص کردن محل دقیق حریق
به طور کلی (مثلاً طبقه یا زون) |
مشخص کردن محل دقیق حریق
(مثلاً اتاق یا نقطه دقیق) |
اعلام محل حریق |
| ساختمان‌های کوچک | ساختمان‌های بزرگ | کاربرد در محل |
مثال‌هایی از کاربرد سیستم اعلام حریق
| کاربردهای انواع سیستم اعلام حریق ساختمان | |
| نوع سیستم | کاربردهای سیستم |
| سیستم آدرس‌پذیر | ساختمان‌های مسکونی: آپارتمان‌ها، مجتمع‌های مسکونی، ویلاها و …
مکان‌های عمومی: بیمارستان‌ها، مدارس، مراکز خرید، هتل‌ها و … کارخانجات و مراکز صنعتی: کارخانه‌ها، انبارها، پالایشگاه‌ها و … |
| سیستم آدرس‌پذیر، سیستم متعارف | ساختمان‌های اداری: ادارات، شرکت‌ها، بانک‌ها و … |
اهمیت سیستم اعلام حریق ساختمان
از مزایا و اهمیت سیستم اعلام حریق ساختمان عوامل زیر می‌باشد:
- کاهش تلفات جانی: با توجه به گفته سازمان آتش‌نشانی، بیش از 90% از تلفات جانی و سوختگی‌های شدید در آتش‌سوزی‌ها، در اثر عدم هشدار به موقع و دیر رسیدن افراد آتش‌نشانی به محل امن رخ می‌دهد. سیستم اعلام حریق با هشدار به موقع، می‌تواند جان انسانها را نجات دهد.
- کاهش خسارات مالی: آتش‌سوزی می‌تواند خسارات مالی هنگفتی به ساختمان، تجهیزات و اموال افراد وارد کند. سیستم اعلام حریق با فراهم کردن زمان کافی برای تخلیه، می‌تواند از بروز این خسارات جلوگیری کند.
- ایجاد آرامش و نظم: در مواقع آتش‌سوزی، وحشت و اضطراب می‌تواند جان انسانها را به خطر اندازد. گفته شده بسیاری از افراد در آتش‌سوزی‌ها آنقدر دچار تنش و اضطراب می‌شوند که حتی دیده شده غافل از نتیجه عملکرد خود، برای فرار از آتش خود را از ساختمان‌های چنند طبقه به پایین پرت می‌کنند. سیستم اعلام حریق با هشدار به موقع و مشخص کردن مسیرهای تخلیه، به ایجاد آرامش و نظم در بین افراد کمک می‌کند.
- کاهش هزینه‌های بیمه: بسیاری از شرکت‌های بیمه، تخفیف‌های قابل توجهی برای ساختمان‌هایی که مجهز به سیستم اعلام حریق هستند، در نظر می‌گیرند.
جمع بندی
سیستم اعلام حریق ساختمان در عدم بروز فاجعه‌های انسانی و مالی هولناک در برابر آتش‌سوزی بسیار تعیین‌کننده است. این سیستم تشکیل شده از دستگاه‌های الکترونیکی مختلف، با اطلاع موارد اضطراری به مردم در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی بزرگ و چند طبقه، اداره‌ها، پالایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، مدارس، مراکز خرید و… مورد استفاده قرار گرفته است. در نتیجه این سنسور‌ها و سیستم‌ها امروزه امنیت، ایمنی و آرامش خیال بسیار بیشتری در اختیار انسانها قرار داده‌اند.
گروه فنی مهندسی راما تکنیک یکی از شرکت‌های اجرای سیستم اعلام حریق ساختمان می‌باشد، که با بسیاری از شرکت‌های مطرح و معتبر از جمله شرکت صنایع تولیدی کروز، شرکت بهمن موتور، برج آناهید تهران پارس، صنایع چوب لاکچری دیجی، شرکت عمرانی احجام و دیگر سازمان‌های خوش نام مفتخر به همکاری بوده است.
