راهنمای کامل تجهیزات برق صنعتی

برق صنعتی، به عنوان مهم‌ترین و پرکاربردترین شاخه برق، پایه و اساس صنعت را تشکیل می‌دهد. این نوع از برق، نیروی محرکه کارخانه‌ها و کارگاه‌ها را فراهم کرده و نقشی حیاتی در تولید ایفا می‌کند. هزینه مصرف برق صنعتی، به دلیل توان و قدرت بالا، بسیار بیشتر از برق خانگی است.

تجهیزات برق صنعتی، مانند کنتاکتورها، ترانسفورماتورها و غیره مسئولیت برقراری ارتباط بین تجهیزات الکترونیکی را بر عهده دارند. تنوع بالای این تجهیزات، انتخاب صحیح آن‌ها را به امری تخصصی و حساس تبدیل کرده است. بنابراین، انتخاب اشتباه حتی یک قطعه می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. در این مقاله از راما تکنیک، به بررسی راهنمای کامل تجهیزات برق صنعتی و عملکرد آن‌ها می‌پردازیم و اطلاعات جامعی در این زمینه ارائه می‌دهیم.

انواع تجهیزات برق صنعتی

برق صنعتی، حوزه‌ای وسیع و پر از پیچیدگی است که هرچه در مورد آن بیشتر می‌دانیم، با چیزهای جدید بیشتری هم آشنا می‌شویم. تنوع تجهیزات به کار رفته در این حوزه نیز گواه این مدعا است. تجهیزات برق صنعتی، نقشی کلیدی در کنترل، حفاظت و هدایت جریان الکتریسیته در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. از کارخانه‌های عظیم فولاد تا کارگاه‌های کوچک نجاری، ردپای این تجهیزات را می‌توان به وضوح مشاهده کرد. هر یک از این تجهیزات نقشی منحصر به فرد دارند و در کنار یکدیگر، هارمونی بی‌نظیری را خلق می‌کنند. به طور کلی، شماری از انواع تجهیزات پرکاربرد به قرار ذیل می‌باشند:

کنتاکتور

کنتاکتور، از جمله تجهیزات برق صنعتی است که به عنوان قلب تپنده کارخانجات و کارگاه‌ها، به عنوان یک کلید الکترومغناطیسی عمل می‌کند و با قطع و وصل جریان در مدارهای الکتریکی، نقشی حیاتی در کنترل تجهیزات صنعتی ایفا می‌کند. این سوئیچ الکترومکانیکی از سه بخش اصلی تیغه، بوبین و محفظه تشکیل شده است و با تحریک بوبین توسط جریان الکتریکی، تیغه‌ها به حرکت درآمده و مدار را قطع یا وصل می‌کنند.

ابعاد و تنوع کنتاکتورها شگفت‌انگیز است. از نمونه‌های کوچک جیبی که برای جریان‌های 1 آمپری در ولتاژهای پایین مناسب هستند تا نمونه‌های غول‌پیکر با طول 1 متر که در مدارهای چند کیلوواتی به کار می‌روند، تنوع گسترده‌ای در این تجهیزات وجود دارد. اما پرکاربردترین نوع کنتاکتورها، مدل‌های 9 تا 800 آمپری هستند که در مصارف صنعتی رایج می‌باشند.

مزایای استفاده از کنتاکتورها، آنها را به انتخابی ایده‌آل در صنعت تبدیل کرده است. قابلیت فرمان از راه دور، عمر طولانی و اقتصادی بودن، از جمله این مزایا هستند. کنتاکتورها با قطع و وصل ایمن و قابل اعتماد جریان‌های الکتریکی، نقشی حیاتی در بهبود راندمان و ایمنی سیستم‌های صنعتی ایفا می‌کنند.

کلیدهای اتوماتیک

در دنیای وسیع صنعت برق، تجهیزات برق صنعتی نقشی حیاتی در حفظ امنیت و سلامت شبکه‌های الکتریکی ایفا می‌کنند. یکی از این تجهیزات مهم، کلید اتوماتیک نام دارد. این وسیله که با نام‌های MCCB یا کلید کمپکت نیز شناخته می‌شود، فراتر از یک کلید ساده عمل می‌کند و وظایف حفاظتی مهمی را به دوش می‌کشد.

کلید اتوماتیک، با اتکا به رله‌های هوشمند خود، قادر است در مواقع بروز خطرات احتمالی، مانند اضافه بار و اتصال کوتاه، مدار را به طور خودکار قطع کند و از بروز آسیب به تجهیزات و سیم‌کشی‌ها جلوگیری نماید. این ویژگی، کلید اتوماتیک را به ابزاری ایده‌آل برای ارتقای ایمنی شبکه‌های الکتریکی در مصارف صنعتی، تجاری و مسکونی تبدیل کرده است.

دامنه کاربرد کلیدهای اتوماتیک بسیار فراتر از مصارف صنعتی است. از این ابزار می‌توان در مدارات روشنایی نیز استفاده کرد و با اطمینان خاطر، از روشنایی امن و بدون نقص محیط‌های مختلف بهره برد. کلیدهای اتوماتیک به عنوان یکی از کاراترین تجهیزات برق صنعتی، در انواع مختلفی تولید می‌شوند. این کلیدها به قرار ذیل‌اند:

● کلید حرارتی: این نوع کلید، شبیه به رله بیمتال عمل می‌کند و وظیفه حفاظت از موتور را بر عهده دارد. کلیدهای حرارتی به دلیل توانایی قطع جریان‌های مغناطیسی و مشخص کردن مسیر جریان، در مقایسه با رله‌های بیمتال، از نظر امنیتی کارآمدتر هستند. این کلیدها نیازی به کنتاکتور برای فرماندهی ندارند، اما جریان‌های قابل پشتیبانی آنها تا حدود 125 آمپر محدود است.

● کلید مینیاتوری: این کلیدها که با نام فیوز نیز شناخته می‌شوند، در برابر عبور جریان حساسیت بالایی دارند و مانند کلیدهای حرارتی، از مدار در برابر اضافه بار و اتصالات کوتاه محافظت می‌کنند.

● کلید اهرمی: این کلیدها در دو مدل جریان بالا و جریان پایین تولید می‌شوند و با استفاده از یک اهرم، امکان قطع و وصل جریان در مدار را فراهم می‌کنند.
در تجهیزات برق صنعتی، انتخاب نوع مناسب کلید اتوماتیک، با توجه به نوع کاربرد، میزان جریان و سایر فاکتورهای فنی، نقشی کلیدی در تضمین امنیت و کارایی شبکه الکتریکی ایفا می‌کند. برای انتخابی صحیح، مشورت با متخصصان برق و بررسی دقیق مشخصات فنی هر نوع کلید، ضروری است. با اتکا به کلیدهای اتوماتیک، می‌توان با خیالی آسوده از جریان امن و بی‌وقفه برق در شبکه‌های الکتریکی بهره برد.

رله بیمتال

در صنعت برق، حفاظت از تجهیزات و ماشین‌آلات از اهمیت بالایی برخوردار است. در میان تجهیزات برق صنعتی، موتورهای الکتریکی نقش تعیین کننده‌ای دارند. رله بیمتال، با طراحی ساده اما نقشی مهم، از موتورهای الکتریکی در برابر خطرات مختلف محافظت می‌کند. این قطعه فلزی، متشکل از دو فلز با ضریب انبساط طولی متفاوت است که به واسطه جوشکاری به یکدیگر متصل شده‌اند. عبور جریان از بیمتال، سبب گرم شدن و افزایش طول فلزات می‌شود. اما از آنجایی که ضریب انبساط طولی این دو فلز متفاوت است، فلز با ضریب انبساط بیشتر، خم شده و مسیر عبور جریان را قطع می‌کند. به این ترتیب، رله بیمتال در نقش یک فرشته نجات، مانع از آسیب رسیدن به موتور الکتریکی در اثر اضافه بار و گرمای بیش از حد می‌شود.
کاربرد گسترده رله بیمتال در تابلوهای برق، گواه بر اهمیت و کارایی این ابزار ارزشمند است. از این رله می‌توان در صنایع مختلفی نظیر پتروشیمی، فولاد، نساجی، و حتی مصارف خانگی استفاده کرد.

ترمینال ریلی

در دنیای پیچیده سیم‌ها و اتصالات، ترمینال ریلی به عنوان یک عنصر کلیدی، نظم و انسجام را به ارمغان می‌آورد. این تجهیزات برق صنعتی پرکاربرد، بستری امن و کارآمد برای اتصال انواع تجهیزات برق صنعتی در کنار یکدیگر فراهم می‌کند.‌ ترمینال‌های ریلی در مدل‌های مختلفی تا نیازهای متنوع طیف وسیعی از کاربران را برآورده کنند.‌ این قطعه که در سایزهای مختلف (معمولاً ۲۵ تا ۲۰۰) تولید می‌شود، تنوع بالایی در نوع و کاربرد دارد. ترمینال‌های ریلی فشاری، ریلی معمولی، ریلی دو طبقه و… تنها نمونه‌هایی از این قطعه هستند. استفاده از ترمینال ریلی، مزایای متعددی به همراه دارد که از آن جمله می‌توان به نظم و انسجام در سیم‌کشی، سهولت در عیب‌یابی و ارتقای سطح ایمنی اشاره کرد.

تجهیزات انتقال برق

انتقال برق، به مثابه جریان خون در رگ‌های صنعت، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. در میان تجهیزات برق صنعتی، بدون تجهیزات انتقال برق، چرخ‌های صنعت از حرکت باز می‌ایستند و تاریکی بر تار و پود آن سایه می‌افکند. سیم‌ها و کابل‌ها به عنوان شریان‌های اصلی این سیستم، وظیفه انتقال جریان الکتریکی را به عهده دارند. تنوع در رنگ، قطر و جنس این تجهیزات، انعطاف‌پذیری و کارایی لازم را برای کاربردهای مختلف فراهم می‌کند. در کنار سیم‌ها و کابل‌ها، تجهیزاتی نظیر شینه‌ها، لوله‌های برق، و بست‌های کابل نیز نقشی اساسی در انتقال ایمن و کارآمد جریان الکتریکی ایفا می‌کنند.

انتخاب و استفاده صحیح از تجهیزات انتقال برق، تضمینی برای تداوم فعالیت‌های صنعتی و حفظ ایمنی و سلامت افراد خواهد بود. کابل‌ها، مجموعه‌ای از سیم‌های به هم تابیده هستند که در یک روکش PVC قرار می‌گیرند. تنوع کابل‌ها بر اساس تعداد و نوع رشته سیم‌های به‌کار رفته در آنها، بسیار بالا است. انتخاب صحیح تجهیزات انتقال برق، با در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند نوع و میزان جریان عبوری، ولتاژ، شرایط محیطی و… نقشی کلیدی در تضمین عملکرد صحیح و ایمن سیستم‌های الکتریکی ایفا می‌کند.

تجهیزات کنترل کننده حرکت برق در مدار

همانطور که می‌دانید، تجهیزات برق صنعتی دنیای بسیار متنوعی دارند و بر اساس عملکردشان می‌توان آن‌ها را در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد. در این میان، گروهی از این تجهیزات وظیفه‌ای خاص و مهم را بر عهده دارند: کنترل حرکت. این دسته از تجهیزات که به عنوان “کنترل‌کننده حرکت” شناخته می‌شوند، در واقع وظیفه‌ دارند تا حرکت بخش‌های مکانیکی را محدود و مدیریت کنند. تنوع این تجهیزات بسیار بالا است و هر کدام برای کاربردی خاص طراحی و تولید شده‌اند. انواع کنترل‌کننده‌های حرکت به قرار ذیل‌اند:

● میکروسوئیچ: میکروسوئیچ‌ها در واقع نوعی کلید هستند که با فشار یا ضربه فعال می‌شوند. وظیفه‌ی اصلی آن‌ها قطع و وصل جریان در مدار است و از آن‌ها در تجهیزاتی مانند آسانسورها، تایمرهای موتوری، ماشین‌های برش و بالابرها استفاده می‌شود. میکروسوئیچ‌ها در دو نوع محوری و پیستونی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.

● شیرهای برقی: نوع دیگری از کنترل‌کننده‌های حرکت، شیرهای برقی هستند. این شیرها که شبیه به قرقره‌ای با پیستون فلزی هستند، برای تنظیم جریان هوا در سیستم‌های هیدرولیک به کار می‌روند.
انتخاب نوع مناسب کنترل‌کننده حرکت به عوامل مختلفی مانند نوع کاربرد، میزان جریان عبوری و دقت مورد نیاز بستگی دارد. همچنین، توجه به نکات ایمنی در هنگام نصب و استفاده از این تجهیزات بسیار ضروری است.

تایمر

در میان تجهیزات برق صنعتی، در جایی که ماشین‌ها با نظم و دقت بی‌وقفه کار می‌کنند، تایمرها نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. این تجهیزات، وظیفه‌ی کنترل و مدیریت زمان در مدارهای الکتریکی را بر عهده دارند. تایمرها در انواع مختلفی تولید می‌شوند تا با نیازهای گوناگون صنعت همخوانی داشته باشند. از تایمرهای ساده‌ی آنالوگ با عقربه‌های کلاسیک تا تایمرهای دیجیتال پیشرفته با نمایشگرهای دیجیتال، هر کدام دنیایی از امکانات را به ارمغان می‌آورند.

● تایمرهای الکترونیکی: تایمرهای الکترونیکی با اتکا به دقت بی‌نظیر خود، در مدارهایی که نیاز به زمان‌بندی دقیق دارند، مانند سیستم‌های روشنایی و تهویه، به کار می‌روند. این تایمرها با اتصال به منبع تغذیه، عملکردی بی‌وقفه و قابل اعتماد ارائه می‌کنند.
● تایمرهای الکترونیکی مولتی‌رنج: تایمرهای مولتی‌رنج، نسل جدیدی از تایمرها هستند که با قدرت و انعطاف‌پذیری بی‌نظیر خود، در تابلوهای برق صنعتی حرف اول را می‌زنند. این تایمرها قادر به انجام چندین فعالیت به طور همزمان هستند و با قابلیت زمان‌سنجی تا 12 ساعت، نیازهای پیچیده‌ی صنعتی را به طور کامل برآورده می‌کنند.
انتخاب تایمر مناسب، با توجه به نوع مدار، نیازهای کاربر و شرایط محیطی انجام می‌شود. برای مثال، در مدارهایی که نیاز به دقت بالا دارند، تایمرهای الکترونیکی انتخابی ایده‌آل هستند.

ترانسفورماتور

ترانسفورماتورها نقشی حیاتی در صنعت برق ایفا می‌کنند. در بین تجهیزات برق صنعتی، این تجهیزات الکتریکی، همانند قلبی تپنده، جریان و ولتاژ را در رگ‌های صنعت برق به گردش در می‌آورند. هر ترانسفورماتور از هسته‌ای مغناطیسی و سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه تشکیل شده است. این ساختارِ به ظاهر ساده، وظیفه‌ای خطیر را بر عهده دارد: تبدیل ولتاژ و جریان به منظور تأمین نیاز مصرف‌کنندگان. ترانسفورماتورها، پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برق هستند. ولتاژ برق در محل تولید، غالباً بسیار بالا است. انتقال این ولتاژ به مسافت‌های طولانی، خطرات و هزینه‌های زیادی به همراه دارد. ترانسفورماتورها با کاهش ولتاژ، انتقال ایمن و مقرون به صرفه برق را امکان‌پذیر می‌کنند.

در صنعت برق قدرتی، ترانسفورماتورها نقشی حیاتی در حفظ و افزایش راندمان ایفا می‌کنند. این تجهیزات با تطبیق ولتاژ و جریان با نیازهای مصرف‌کنندگان مختلف، از هدر رفتن انرژی جلوگیری می‌کنند. ترانسفورماتورها در تنوع و ظرفیت‌های مختلف تولید می‌شوند. از ترانسفورماتورهای کوچک در مدارات الکترونیکی تا ترانسفورماتورهای غول‌پیکر در شبکه‌های برق سراسری، همگی در راستای تأمین برق مورد نیاز بشر به کار گرفته می‌شوند.

کاربرد تجهیزات برق صنعتی

برق صنعتی، شاهرگ حیاتی و نیروی محرکه بسیاری از صنایع، نقشی کلیدی در پویایی و پیشرفت دنیای مدرن ایفا می‌کند. تجهیزات برق صنعتی، به عنوان اجزای جدایی‌ناپذیر این سیستم قدرتمند، در طیف وسیعی از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی، از موتورهای غول‌پیکر تا سیستم‌های ظریف و دقیق، کارایی و عملکرد بی‌وقفه را به ارمغان می‌آورند. موتورهای الکتریکی، قلب تپنده صنایع، با اتکا به سایر تجهیزات به حرکت درآمده و نیروی لازم برای تولید و فرآوری مواد اولیه را فراهم می‌کنند.

پمپ‌ها، ژنراتورها و ترانسفورماتورها، هر یک با وظایف منحصر به فرد خود، در چرخه تولید و توزیع برق نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. لامپ‌های LED نئون، روشنایی بخش محیط‌های صنعتی و تجهیزات تست برق، تضمین‌کننده ایمنی و عملکرد صحیح سیستم‌های الکتریکی هستند.
صنایع فلزی، خودرو، پتروشیمی، ساختمانی، الکترونیکی، نیروگاهی و معدنی، تنها نمونه‌هایی از انبوه صنایعی هستند که به واسطه تجهیزات برق صنعتی، به حیات خود ادامه می‌دهند. در هر یک از این صنایع، تجهیزات صنعتی با ظرافت و دقت، وظایف منحصر به فرد خود را به انجام می‌رسانند و نقشی اساسی در راندمان، کیفیت و ایمنی فرآیندهای تولید ایفا می‌کنند.

● کاربرد در صنایع فلزی: در صنایع فلزی، گرم کردن فلزات از جمله آهن و فولاد، بدون وجود موتورهای القایی به عنوان یکی از تجهیزات برق صنعتی، امری غیرممکن خواهد بود. صنایع پتروشیمی نیز برای تأمین نیازهای برقی دستگاه‌های مختلف خود، از جمله کمپرسورها، پمپ‌ها، ولوم‌ها و واکنش‌گرها، به طور کامل به تجهیزات صنعتی وابسته هستند.

● کاربرد در صنایع خودرو: در صنعت خودرو، سیستم‌های الکتریکی نقشی حیاتی در پردازش داده‌ها و عملکرد بخش‌های مختلف خودرو از جمله موتور، گیربکس، سیستم ترمز و سیستم تهویه ایفا می‌کنند. صنایع ساختمانی نیز برای تأمین نیازهای برقی سیستم‌های روشنایی، گرمایشی، سرمایشی و آسانسور، به طور گسترده از تجهیزات برق صنعتی استفاده می‌کنند.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم تا به معرفی تعدادی از مهم‌ترین تجهیزات برق صنعتی بپردازیم. با این وجود، لازم به ذکر است که تنوع این تجهیزات بسیار گسترده است. برای دستیابی به شبکه‌ای کارآمد، انتخاب تجهیزات مناسب و درک صحیح عملکرد آن‌ها، ضرورتی انکارناپذیر به حساب می‌آید. امید که مطالب ارائه شده برایتان مفید بوده باشد.

چنانچه در زمینه برق صنعتی به کمک نیاز داشتید، گروه فنی مهندسی راما تکنیک با ارائه انواع خدمات برقکاری صنعتی برای ساختمان‌ها و صنایع در کنار شما خواهد بود. خدمات ما در سراسر تهران به صورت حضوری در دسترس است. تیم ما متشکل از بهترین متخصصین آماده است تا همه خدمات لازم در حوزه برق را به شما ارائه دهد.